Het oceaancirculatiesysteem in de Atlantische Oceaan, bekend als AMOC (Atlantic Meridional Overturning Circulation), speelt een fundamentele rol bij het handhaven van het mondiale klimaatevenwicht. Functionerend als een gigantisch “transportband”, transporteert dit systeem enorme hoeveelheden warm water naar het noorden en koud water naar het zuiden.

Dit proces helpt reguleren van de mondiale temperaturen en om warmte te verdelen tussen de verschillende delen van de planeet. Wetenschappelijke voorspellingen geven echter aan dat het AMOC dat wel zou kunnen verzwakken sneller dan eerder werd gedacht, met verwoestende gevolgen voor het mondiale klimaat.

Recente onderzoeken, waaronder onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Natuur Geowetenschappensuggereren dat het AMOC dat zou kunnen doen verliest tot 30% van zijn sterkte al in 2040, twintig jaar eerder dan eerdere schattingen. De gevolgen zouden dramatisch zijn omdat een snelle verzwakking van dit systeem tot gevolg zou kunnen hebben extreme klimaatveranderingen.

In Europa zou dat wel zo zijn strengere winters en een vertraging van de tropische moessonsterwijl het zuidelijk halfrond een versnelde verwarming. Bovendien kunnen de Sahel en andere Afrikaanse regio’s te maken krijgen met ernstige droogtes, waarbij de regenval met wel 30% kan afnemen, waardoor de voedselzekerheid in gevaar komt.

De Thwaites-gletsjer vertoont al tekenen van instabiliteit

Maar het meest zorgwekkend is de situatie Antarctica dat nu al met een ongekende klimaatcrisis wordt geconfronteerd smeltend ijs in een zorgwekkend tempo als gevolg van de opwarming van de aarde. Een van de grootste zorgen betreft het smelten van de ijskappen, die bijdragen aan de stijging van de zeespiegel.

Antarctica herbergt ongeveer 60% van het zoete water van de planeet en het smelten ervan kan leiden tot een de zeeën die de komende eeuwen met enkele meters zullen stijgenmet verwoestende gevolgen voor kustgebieden over de hele wereld. Bovendien zou de Noordelijke IJszee, ondanks alle overwegingen die we eerder hebben gezien, een ramp kunnen worden al in 2027 volledig ijsvrijwaarbij het ijsoppervlak van Antarctica elk decennium met 12% afneemt.

Deze veranderingen worden versterkt door hogere temperaturen en stormen die worden versterkt door de opwarming van de aarde, waardoor het smelten van ijs zowel aan het oppervlak als langs drijvende ijsplaten wordt versneld. Vooral de gletsjer Thwaitesbekend als het ‘ijs van het laatste oordeel’, zichtbaar is tekenen van instabiliteit.

Deze gletsjer, die als ‘kap’ voor andere ijsmassa’s fungeert, zou volledig kunnen afbreken, waardoor enorme hoeveelheden water in de oceaan terecht zouden komen. De fusie zou ook kunnen een domino-effect veroorzakenwaardoor het afkalven van meer gletsjers wordt versneld en de zeespiegel verder stijgt.

Zonder significante interventies zou Antarctica een belangrijke aanjager van opwarming en instabiliteit voor toekomstige generaties kunnen worden. De snelheid waarmee het ijs smelt en de gevolgen ervan voor de zeespiegel zijn nog niet volledig bekend de richting wordt steeds alarmerender.