Twee van de meest controversiële gebeurtenissen in Veneto – de bouw van de Pedemontana Veneta en de PFAS-vervuiling – komen vandaag samen in één onderzoek.
Het openbaar ministerie van Vicenza heeft het voorlopige onderzoek afgesloten tegen twaalf mensen, die in verschillende hoedanigheden worden beschuldigd van milieuvervuiling en het niet opruimen.
Volgens de beschuldiging werd tijdens de aanleg van twee tunnels van de tolweg die de provincies Vicenza en Treviso met elkaar verbindt, een versneller voor beton gebruikt die perfluorbutaanzuur (PFBA) bevat, een stof die tot dezelfde familie behoort als PFAS, bekend als “eeuwige verontreinigende stoffen” vanwege hun vermogen om in het milieu te blijven bestaan en zich op te hopen in organismen.
Het afvalwater van de bouwplaats zou vervolgens in de Poscola-stroom zijn gestroomd en een deel van het oppervlakte- en ondergrondse water tussen Castelgomberto, Malo, Montecchio Maggiore, Isola Vicentina en Costabissara hebben vervuild.
Wat is de Pedemontana Veneta
De Pedemontana Veneta-snelweg is een infrastructuur van ongeveer 96 kilometer lang, aangelegd om Montecchio Maggiore (Vicenza) met Spresiano (Treviso) te verbinden, waardoor het verkeer in de uitlopers en op de snelweg A4 wordt verlicht.
Het is echter ook de kern van een gigantisch politiek-financieel schandaal: het project, dat oorspronkelijk 2,5 miljard euro kostte, kwam met het projectfinancieringssysteem uit op een geschatte totale kostprijs van 12 miljard euro. Een mechanisme dat de economische last op de door automobilisten betaalde tol legt, maar dat, bij onvoldoende inkomsten, voorziet in de tussenkomst van de regio Veneto, die zich al vanaf 2024 heeft verplicht tot het betalen van vergoedingen aan de SIS-concessionaris, een Piemontees consortium dat toe te schrijven is aan de familie Dogliani.
Cement en PFAS: wat blijkt uit de onderzoeken
Het onderzoek onderzocht de periode tussen juni 2021 en januari 2024. Uit de analyses van de Carabinieri van de gerechtelijke politie-eenheid van Vicenza bleek dat het additief “Mapequick AF1000”, met PFBA, in concentraties hoger dan de limieten die zijn vastgelegd in het advies van het Istituto Superiore di Sanità (n. 24565/2015).
Hoewel het geen verboden stof is, kan gebruik in overmatige hoeveelheden grote risico’s voor het milieu en de gezondheid met zich meebrengen. Onderzoekers zijn van mening dat dit resulteerde in “aanzienlijke verontreiniging van oppervlakte- en grondwater” in de omliggende gebieden.
De verdachten – waaronder managers van het SIS Consortium, vertegenwoordigers van Società Pedemontana Veneta SpA en technisch managers van de bouwlocaties – worden er ook van beschuldigd dat ze er niet in zijn geslaagd de locaties schoon te maken en te herstellen, ondanks het feit dat ze zich volledig bewust waren van de aanhoudende vervuiling.
De galerijen die worden beschuldigd en de rol van publieke controles
De schijnwerpers van de rechterlijke macht zijn gericht op twee tunnels: die van Malo, tussen Castelgomberto en Malo, en die van Sant’Urbano, op het grondgebied van Montecchio Maggiore. De werken waren in het verleden al onderwerp van onderzoek naar het gebruik van materialen die niet voldeden aan de Europese certificeringen, maar werden in beslag genomen, waardoor de werkzaamheden maandenlang vertraging opliepen. Juist uit deze controles is het gebruik van het additief dat PFAS bevat, naar voren gekomen.
De onderzoeken maken gebruik van de steun van de ARPAV van Vicenza, die analyses en wetenschappelijke feedback leverde over de besmettingsniveaus. Onderzoekers proberen nu te verduidelijken wie toestemming heeft gegeven voor het gebruik van de stoffen, welke publieke controles zijn achterwege gelaten en welke managementverantwoordelijkheden bij het topmanagement van de betrokken bedrijven liggen.
Een nieuwe milieuwond voor Veneto
De episode houdt geen direct verband met de ramp veroorzaakt door de Miteni di Trissino, die de watervoerende lagen van Vicenza, Padua en Verona vervuilde, maar de betrokken stoffen behoren tot dezelfde gevaarlijke chemische familie. Daarom wordt Veneto opnieuw geconfronteerd met het gewicht van industriële en infrastructurele keuzes die een erfenis achterlaten van een gewond milieu en het vertrouwen van het publiek ondermijnen.
De onderzoeken zijn niet afgerond. Maar één zekerheid blijft bestaan: tussen inkoop, financiën en chemie dreigt de Pedemontana Veneta het symbool te worden van hoe de prijs van ‘vooruitgang’ opnieuw kan vallen op de gezondheid van het grondgebied en de burgers.
