Het winnen van lithium, een essentieel onderdeel van de accu’s en elektronica van elektrische voertuigen, is van cruciaal belang voor de mondiale energietransitie. Dit proces gaat echter vaak gepaard met ernstige menselijke en ecologische kosten, vooral in de ontwikkelingslanden
Tussen de stoffige struiken van Pasali, in het noorden van centraal Nigeria, ontvouwt zich elke dag een aangrijpend tafereel: kinderen, gebogen over stapels stenen, met gevilde handen en rudimentair gereedschap, zoeken naar fragmenten van lithium – het kostbare ‘witte goud’ dat onze moderne wereld voedt. Sommigen zijn nog maar vijf jaar oud. Ze werken onder extreme omstandigheden en dragen bij aan een supply chain die dat wel doet het begint in de armste plattelandsgebieden en bereikt de technologiemultinationals.
Dit metaal is van fundamenteel belang voor de lithium-ionbatterijen die we erin vinden smartphones, elektrische voertuigen en computersis het kloppende hart van de mondiale ecologische transitie. Maar wat voor de wereld op vooruitgang lijkt, is een spiraal van lijden voor degenen die in de mijnbouwregio’s van Nigeria wonen.
Lithiummijnbouw in Nigeria is vaak illegaal en slecht gereguleerd. De arbeiders – mannen, vrouwen en kinderen – dalen diep af, met uitzicht op smalle en onstabiele tunnels. Dynamiet, binnengesmokkeld om nieuwe afzettingen te openen, schudt de grond, waardoor het risico op aardverschuivingen toeneemt. Abdullahi Sabiueen mijnwerker met jarenlange ervaring, vertelt Euro News: “Ik ken de gevaren, maar ik heb geen keus. Deze baan is mijn enige hoop om te overleven.”
Deze ‘enige hoop’ wordt gedeeld door veel lokale gezinnen, gedreven door extreme armoede. Kinderen moeten lithiumstenen sorteren en in zakken doen, een slopende taak die hen van school weghoudt. Velen, zoals Zakaria Danladi En Julia Samaniyahebben het onderwijs opgegeven om hun families te helpen onderhouden.
De lange schaduw van multinationals
De in Nigeria gewonnen lithium volgt een duister pad en voedt een mondiale markt die wordt gedomineerd door Chinese bedrijven die mineralen kopen uit niet-geautoriseerde mijnen. Deze conglomeraten zijn dat vaak beschuldigd van arbeidsuitbuiting en destructieve milieupraktijken. De plaatselijke koopman Aliyu Ibrahim hij geeft eerlijk toe dat hij kinderen gebruikt voor zijn operaties: “Velen zijn wees of leven in extreme armoede. Ze hebben geen alternatieven.”
Deze verklaring, die even huiveringwekkend als verhelderend is, benadrukt de complexiteit van het probleem: een netwerk van kopers en verkopers dat opereert zonder adequaat toezicht van de overheid, waardoor een zeer onrechtvaardig systeem wordt gevoed. De Nigeriaanse autoriteiten hebben geprobeerd illegale activiteiten tegen te gaan met arrestaties en vervolgingen, maar het probleem blijft bestaan en is geworteld in endemische armoede en corruptie.
Lithium wordt gevierd als een cruciaal element voor een duurzame toekomst. Dankzij het vermogen om grote hoeveelheden energie op te slaanis het hoofdbestanddeel van lithium-ionbatterijen, die elektrische voertuigen en energieopslagsystemen van stroom voorzien. Maar de menselijke en ecologische kosten van de winning zijn hoog.
De productie van lithium vergt enorme hoeveelheden energie en verbruikt, in het geval van pekelvelden, kostbare watervoorraden in toch al droge gebieden. In Nigeria wordt de situatie nog verergerd door het gebrek aan regelgeving en onmenselijke arbeidsomstandigheden. “Zonder batterijen hebben we geen groene toekomst”, zegt kritische grondstoffenexpert Benjamin Sprecher. Maar tegen welke prijs?
In Europa zijn er bijvoorbeeld onbenutte lithiumvoorraden die de afhankelijkheid van landen waar de winning ethisch controversieel is, kunnen verminderen. Zoals Sprecher echter opmerkt, de economische en bureaucratische kosten maken het moeilijk om te concurreren met producenten uit het zuiden van de wereld.
Het verhaal van kinderen in Nigeriaanse lithiummijnen is een waarschuwing. De transitie naar een groene toekomst kan niet voortbouwen op het lijden van degenen die het meest kwetsbaar zijn. Verandering is mogelijk, maar het vereist een collectieve toewijding aan een ethiek waarin de mens centraal staat en niet alleen de winst.
