Ondanks kleine verbeteringen, de lucht in Europa blijft giftig. In feite blijft de atmosferische kwaliteit een van de belangrijkste belangrijkste milieu- en gezondheidscrises op het Oude Continent, inclusief Italië.
Dit blijkt uit de in 2024 gepubliceerde studie ‘Harm to human health from air pollution in Europe: last of disease status, 2024’ van het Europees Milieuagentschap (EEA), waaruit blijkt dat Jaarlijks sterven in de EU ruim 239 duizend mensen voortijdig als gevolg van blootstelling aan fijnstof (PM2,5). En met 48.600 sterfgevallen als gevolg van deze vervuilende stof staat Italië op de eerste plaats van de Europese landen.
Iets minder dan 240.000 sterfgevallen per jaar in de EU kunnen worden toegeschreven aan blootstelling aan #fijnstofeen sleutel #luchtverontreinigende stofvolgens het laatste #EEABriefing Hon #luchtkwaliteit #gezondheidsimpact vandaag gepubliceerd.#CleanairEU
Meer informatie: https://t.co/sAcKSDnrI4 pic.twitter.com/6qIb8bfvLu— EU-milieuagentschap (@EUEnvironment) 10 december 2024
In 2022 bleven de Europese burgers blootgesteld aan concentraties van luchtverontreinigende stoffen die aanzienlijk boven de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbevolen drempelwaarden lagen. Dit heeft, naast de 239.000 doden als gevolg van PM2,5, 70.000 voor ozon (O3) en 48.000 voor stikstofdioxide (NO2). Het terugdringen van de vervuiling tot onder het WHO-niveau zou een aanzienlijk deel van deze sterfgevallen kunnen voorkomen.
Impact meten: het concept van ‘milieulast van ziekten’
Om de algehele impact van vervuiling op de gezondheid te begrijpen, introduceert de studie het concept van “milieulast van ziekte”. Deze indicator combineert mortaliteit en morbiditeit, waarbij de levensjaren worden gemeten die verloren gaan door invaliditeit (YLD) en de verloren levensjaren door vroegtijdig overlijden (YLL), samengevat in DALY’s (Disability Adjusted Life Years). Eén DALY komt overeen met één gezond levensjaar dat verloren gaat door ziekte of letsel. Luchtverontreiniging draagt aanzienlijk bij aan de ziektelast omdat het zowel sterfgevallen als jaren met ernstige chronische ziekten veroorzaaktzoals hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. Met deze parameter kunt u ook de impact tussen verschillende landen en verontreinigende stoffen vergelijken.
Het primaat van Italië en de Europese vergelijking
Voor PM2,5 staat Italië bovenaan de ranglijst wat betreft het aantal sterfgevallen, gevolgd door Polen (34.700) en Duitsland (32.600). De hoogste relatieve impact (verloren levensjaren per 100.000 inwoners) worden geregistreerd in Zuidoost-Europese landen, zoals Noord-Macedonië, Kosovo en Bosnië en Herzegovina. De laagste niveaus worden echter waargenomen in Scandinavische landen zoals IJsland, Finland en Zweden.

Voor stikstofdioxide (NO2)het hoogste aantal toerekenbare sterfgevallen in 2022 vond plaats in Türkiye, Italië (2e plaats) en Duitsland.
Wat stikstofdioxide (NO2) betreft, Italië staat op de tweede plaats na Türkiye en wordt gevolgd door Duitsland wat betreft het aantal sterfgevallen dat aan deze verontreinigende stof kan worden toegeschreven. De laagste relatieve effecten worden geregistreerd in Zweden, IJsland en Denemarken. Wat ozon betreft, staat Italië op de tweede plaats, na Duitsland en vóór Frankrijk, met hogere impactpercentages in de Westelijke Balkan.
Een alarmerend feit dat de zeer ernstige Italiaanse situatie weerspiegelt, met name kritiek in gebieden als de Povlakte, waar geografische, stedelijke en industriële factoren bijdragen aan de accumulatie van verontreinigende stoffen. Deze veroorzaken niet alleen voortijdige sterfgevallen, maar verergeren ook chronische ziekten en verslechteren de levenskwaliteit van miljoenen mensen.
Impact op ecosystemen en landbouwgewassen
Luchtverontreiniging heeft ook gevolgen voor de natuurlijke ecosystemen en de landbouw, waarbij wijdverbreide schade de biodiversiteit en de landbouwproductiviteit ondermijnt. In 2022 bestaat 73% van de ecosystemen in de EU uit heeft de kritische belasting voor eutrofiëring veroorzaakt door stikstof uit de lucht overschreden. Dit fenomeen, dat voornamelijk voortkomt uit ammoniak uit landbouwactiviteiten en stikstofoxiden die vrijkomen bij verbranding, veroorzaakt het verlies van gevoelige plantensoorten, wijzigt het ecologische evenwicht en leidt tot proliferatie van invasieve soorten die de functie van ecosystemen veranderen. In watermassa’s genereert overtollige stikstof algenbloei en vermindert de beschikbaarheid van zuurstof, waardoor de aantasting van het milieu wordt verergerd.
Ozon op leefniveau draagt ook aanzienlijk bij aan de achteruitgang van ecosystemen. Deze verontreinigende stof, gevormd door chemische reacties tussen stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen in aanwezigheid van zonlicht, Het beschadigt planten door de fotosynthesesnelheid te verlagen en hun groei te vertragen. De Europese bossen zijn niet immuun: in 2022 overschreed 62% van het bosgebied de kritische niveaus van blootstelling aan ozon, waardoor de biodiversiteit in gevaar kwam en de kwetsbaarheid van planten voor plagen en ziekten toenam.
Landbouwgewassen, die van cruciaal belang zijn voor de Italiaanse economie, lijden aanzienlijke verliezen. Ozon verminderde de nationale tarweopbrengst met 5,98% en aardappelen met 4,47%met een economische impact die wordt geschat op 36 miljoen euro voor tarwe en 13 miljoen euro voor aardappelen. Op Europees niveau bedroegen de economische verliezen voor tarwe en aardappelen in 2022 respectievelijk 1,3 miljard en 680 miljoen euro. Deze gegevens benadrukken de noodzaak om de luchtvervuiling aan te pakken, niet alleen om de menselijke gezondheid te beschermen, maar ook om de voedselveiligheid en de duurzaamheid van het milieu te garanderen.
Tekenen van verbetering: genoeg voor 2030?
Ondanks de omvang van het probleem belicht het rapport positieve signalen. Tussen 2005 en 2022 Het aantal sterfgevallen als gevolg van PM2,5 in de EU daalde met 45%dankzij een stringenter milieubeleid en de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen. Echter, om het doel te bereiken om het aantal sterfgevallen tegen 2030 met 55% te verminderenzullen verdere inspanningen nodig zijn. Met name Italië moet de goedkeuring van maatregelen versnellen die de uitstoot terugdringen, investeren in hernieuwbare bronnen, duurzame transportsystemen en één efficiënter beheer van de verwarming van woningen.
De rest weten we al: het probleem van de luchtvervuiling aanpakken het is een cruciale uitdaging voor de volksgezondheid, het evenwicht van ecosystemen en de economische stabiliteitwaarvoor gecoördineerde inspanningen van regeringen, het bedrijfsleven en burgers nodig zijn.