Zeer lange benen, taps toelopende nek en onmiskenbare vlekken: de giraffe het is altijd het meest elegante symbool van de Afrikaanse fauna geweest. Maar ondanks de iconische grootsheid ligt de realiteit erachter het grootste herkauwende dier en, samen, het hoogste levende zoogdier het is alles behalve geruststellend.
Giraffen verdwijnen, bijna in algemene stilte: over dertig jaar hun bevolking is met ongeveer 40% ingestort (IUCN-gegevens). Tegenwoordig zijn er nog minder dan 100.000 exemplaren over, minder dan de bekendste Afrikaanse olifanten. Maar ten slotte begint er op internationaal niveau iets in beweging te komen, en vooral in de Verenigde Staten, waar het debat over nieuwe federale beschermingsmechanismen een grote verandering zou kunnen betekenen. beslissend keerpunt voor de bescherming van deze buitengewone dieren.
Het voorstel van de Amerikaanse Fish and Wildlife Service (USFWS), aangekondigd in november 2024, beoogt enkele ondersoorten van giraffen op te nemen in deWet op bedreigde diersoorten (ESA). Indien goedgekeurd zou dit initiatief een grotere controle opleggen aan de import van onderdelen en afgeleide producten, vaak verwerkt tot laarzen, vloerkleden, boekomslagen en diverse ornamenten, bestemd voor de Amerikaanse markt. Dit is een concrete poging om de impact die de handel heeft op de toch al barre bevolkingsgroepen te beteugelen getroffen door stroperij, verlies van leefgebied, politieke instabiliteit en klimaatverandering.
Dat de Verenigde Staten een cruciale rol spelen in het gezicht is geen geheim. Tussen 2006 en 2015 ongeveer 39.516 giraffendood of levend, kwam het land binnen met de sterren en strepen en stimuleerde een bedrijf dat weinig bekend was bij het grote publiek. Maar met het voorstel van de USFWS om het dier onder de ESA te beschermen, is Amerika waarschijnlijk herzie uw verantwoordelijkheden bij de omgang met deze dieren. Het doel is om de ongecontroleerde handel terug te dringen, de financiering voor natuurbehoud in hun plaatsen van herkomst te vergroten en een groter bewustzijn over het lot van Afrikaanse giraffen te bevorderen.
Deze maatregelen hangen al een tijdje in de lucht. Al in 2019, ter gelegenheid van de CITES COP18 (het Verdrag inzake de internationale handel in bedreigde diersoorten), regeringen stemden ervoor om giraffen toe te voegen aan de lijst van soorten die beschermd zijn tegen handel. Deze richtlijnen hebben echter niet de gewenste effectiviteit aangetoond. Vandaag richten we ons er daarom op dat de ESA over concrete beschermingsinstrumenten beschikt, niet alleen in de vorm van importverboden, maar ook door middel van investeringen en prikkels voor bescherming in het veld.
Het beeld is complex: aan de basis van de achteruitgang van giraffen ligt de groei van de menselijke bevolking, die de groei van de bevolking terugdringt fragmenteert leefgebiedenen transformeren ze in landbouwgrond of stedelijke gebieden. Daarbij komen klimaatveranderingen, met steeds langere en ernstigere droogtesdie de conflicten tussen mensen en dieren in het wild over dezelfde hulpbronnen, zoals water, intensiveren. Stropen maakt het plaatje compleet en haalt individuen weg uit de resterende populaties voor vlees, huiden, botten en trofeeën die bestemd zijn voor internationale markten. Het resultaat is een ‘stille uitsterving’: Giraffen verdwijnen zonder een mondiaal alarm te veroorzaken dat vergelijkbaar is met dat van andere bekende soorten.
Milieuactivisten begroeten het Amerikaanse voorstel als een overwinning, ook al kwam het na jaren van druk. Daniëlle KesslerAmerikaans directeur van IFAW (Internationaal Fonds voor Dierenwelzijn), en een actieve rol in het oorspronkelijke voorstel, onderstreept het belang van deze stap. Het beschermen van giraffen onder de ESA betekent niet alleen het verdedigen van populaties in Afrika, maar ook het erkennen en aanpakken van de onevenredige rol van de Verenigde Staten in de handel in giraffenproducten. In zijn verklaring spreekt Kessler over een potentiële game-changer om het wrak ongedaan te maken en te voorkomen dat deze gigantische wezens tot het verleden behoren.
De aankondiging van de Fish and Wildlife Service heeft niet alleen gevolgen voor één generieke giraffenpopulatie: drie noordelijke ondersoorten zullen als ‘bedreigd’ worden aangemerkt, terwijl twee Oost-Afrikaanse ondersoorten, de netvormige en de Masai, ‘bedreigd’ zullen worden. Er wordt geschat dat Sinds de jaren tachtig zijn de noordelijke giraffen 77% van hun aantal kwijtgeraaktterwijl de netvormige en Maasai-populaties minder drastische, maar nog steeds zorgwekkende, dalingen hebben ondergaan.
Het is echter nog te vroeg om de overwinning te claimen. Het proces van het finaliseren van de regel, met een deadline voor openbaar commentaar vastgesteld op februari 2025, valt samen met een onzekere politieke fase en de terugkeer naar het Witte Huis van een regering die minder gevoelig is voor milieukwesties en daarom in staat is de nieuwe maatregelen te vertragen of te annuleren. De hoop is dat de giraffe, met zijn transversale populariteit, aan de partijdige logica kan ontsnappen en de steun van instellingen en burgers op beide politieke fronten kan behouden.
De weg is dus nog lang, maar het voorstel van de Fish and Wildlife Service om giraffen op te nemen in de Endangered Species Act betekent een licht aan het einde van de tunnel. Geconfronteerd met de onmiskenbare achteruitgang van deze vriendelijke reuzen, kiezen de Verenigde Staten er eindelijk voor om in actie te komen en de wereld eraan te herinneren dat er actie moet worden ondernomen voordat het te laat is.
