De dood van tijgers, leeuwen en cheeta’s in verschillende dierentuinen over de hele wereldals gevolg van de vogelgriep, heeft tot nieuw alarm geleid onder deskundigen op het gebied van infectieziekten en degenen die verantwoordelijk zijn voor faciliteiten waar beschermde soorten worden gehuisvest. Deze golf van hoogpathogene infecties, ook wel bekend als HPAI (hoogpathogene vogelgriep)gaat veel verder dan de grenzen van kippenhokken en boerderijen: nu richt het zich ook gevaarlijk op grote zoogdiereninclusief katachtigen.
Bij de jongste uitbraak, waarbij enkele vestigingen in de Verenigde Staten betrokken waren, registreerde de dood van een cheetah, een bergleeuw, een Indiase gans en een kookaburra al Wildlife World Zoo in Phoenix. Vervolgens werden er andere tijdelijke sluitingen toegevoegd in verschillende parken, zoals de dierentuin van San Francisco, waarbij de toegang tot de volières werd stopgezet na de ontdekking van een wilde roodschouderbuizerd die positief was voor het virus. In Seattle stierf een zeldzame roodhalsgans in de Woodland Park Zoo, wat het management ertoe aanzette buitengewone veiligheidsmaatregelen te nemen. Soortgelijke incidenten vonden afgelopen zomer plaats in Vietnam, waar 47 tijgers, drie leeuwen en een panter plaatsvonden ze stierven snel achter elkaar, vermoedelijk na contact met besmette vogels.
Een reëel gevaar voor de biodiversiteit in gevangenschap
De vogelgriep heeft al de dood veroorzaakt van ruim 280 miljoen vogels op wereldschaal, maar recente berichten over besmetting onder grote katten in dierentuinen bevestigen dat het virus niet langer beperkt blijft tot vogels. Connor Bamford, viroloog bij Queen’s Universiteit Belfastvertelde The Guardian dat dit gevolgen heeft voor tijgers, leeuwen en cheeta’s in gevangenschap ze zouden ‘ernstige gevolgen’ kunnen hebben voor het voortbestaan van reeds bedreigde soorten. Structuren zoals dierentuinen vertegenwoordigen soms de laatste hoop op behoud van dieren die in het wild bijna zijn uitgestorven, en een dergelijk agressief virus dreigt het onderzoeks- en beschermingswerk dat door de jaren heen is uitgevoerd in gevaar te brengen.
De grootste angst is dat, met de aankomst of passage van geïnfecteerde wilde trekvogels, de verblijven onderdak bieden aan zoogdieren en vogels kunnen ideale gronden worden voor interspecifieke transmissie. In veel gevallen komt slechts één enkel wild dier dat het virus draagt het gebied binnen en veroorzaakt een reeks infecties. Verschillende Amerikaanse staten, waaronder Louisiana, Missouri en Kansashebben onlangs een toename van het aantal gevallen van vogelgriep geregistreerd; in Iowaspraken de autoriteiten van een “plotselinge sprong” na bijna een jaar uitstel.
Bioveiligheidsmaatregelen en inperkingsprotocollen
Gezien de besmettingsmogelijkheden voor grote katten, Het is van essentieel belang om het contact tussen wilde dieren en soorten in dierentuinen tot een minimum te beperken. Volgens de Ed Hutchinsonviroloog aan de Universiteit van Glasgow, zullen bezoekers van sommige dierentuinen in Europa al het gebruik van tijdelijke barrières, beschermingsnetten of de volledige sluiting van sommige vogelverblijven hebben opgemerkt. Op deze manier wordt geprobeerd de toegang van mogelijk besmette trekvogels te voorkomen.
Rowland Kaoeen epidemioloog aan de Universiteit van Edinburgh, benadrukt hoe de vaak hoge dichtheid van dieren in dierentuinen, gecombineerd met bioveiligheidsprotocollen die niet altijd homogeen zijn, deze structuren bijzonder kwetsbaar maken. Elk park hanteert verschillende strategieën voor de gezondheid en het welzijn van dieren, en de mogelijkheden voor contact met dieren in het wild kunnen sterk variëren, afhankelijk van de geografische locatie en de architectuur van de ruimtes. Dit alles maakt het moeilijk om één enkele insluitingslijn op te zetten die voor iedereen geldig is.
In sommige geografische gebieden, zoals Verenigd Koninkrijk en deEuropese Unie, vaccins tegen de vogelgriep zijn al toegelaten en kan worden toegediend aan dieren in gevangenschap, vooral aan dieren die een bijzonder risico lopen. In de Verenigde StatenIn plaats van, Dergelijke vaccinaties zijn wettelijk niet toegestaandeels uit angst dat er resistente stammen kunnen ontstaan of dat de surveillance van epidemieën zal worden verminderd. Geconfronteerd met een scenario waarin het virus voortdurend lijkt te evolueren en zelfs grote zoogdieren kan treffen, beweren veel deskundigen dat het beleid van verbodsbepalingen op de lange termijn contraproductief zou kunnen blijken.
Ian Bruinviroloog aan het Pirbright Institute in Surrey, is van mening dat het echter mogelijk is om onmiddellijk actie te ondernemen op een ander preventiemiddel: de hygiëne, netheid en bescherming van de leefruimten verbeteren. “Sommige dierentuinen – legt Brown uit – hebben al besloten om flamingo’s in hun interne structuren te houden tijdens de meest kritieke fasen van de virusverspreiding, waardoor het risico op contact met trekkende wilde vogels wordt verminderd.”
Een geglobaliseerd virus: van Antarctica tot Amerikaanse boerderijen
De vogelgriepstam H5N1, in zijn meest agressieve variant, het circuleert al enkele jaren op wereldschaal. Al in 2020 hadden onderzoekers waargenomen hoe het virus zich onverminderd had verspreid in Afrika, Eurazië en Amerika. en arriveert zelfs eind 2023 op Antarcticamet een catastrofale tol van miljoenen dode wilde dieren. In de Verenigde Staten is er sprake van aanpassingsvermogen het leidde er ook toe dat het virus zich verspreidde naar veehouderijenmet ernstige gevolgen voor de diergezondheid en mogelijk ook voor de mens. Sommige door de Amerikaanse autoriteiten gerapporteerde afleveringen laten zien hoe de consumptie van geïnfecteerde rauwe melk kan de infectie overbrengen op huiskattenterwijl minstens twee landarbeiders in Californië de afgelopen weken positief op het virus hebben getest.
Dit scenario bevestigt een grimmige realiteit: de vogelgriep, waarvan men ooit dacht dat het een probleem was dat zich voornamelijk beperkte tot pluimvee en andere vogelsoorten, het is nu een mondiaal gezondheidsprobleem Het betreft een breed scala aan dieren, van in het water levende zoogdieren tot grote katten, van knaagdieren tot primaten. En nu de ziekte zeldzame en kostbare dieren voor natuurbehoud dodelijk heeft getroffen, wordt de behoefte aan preventieve interventies en veiligheidsmaatregelen in natuurparken nog urgenter.
