29 oktober 2025 is een datum waar veel astronomen al maanden op wachten. Niet voor een eclips of voor een nieuwe planeet die ontdekt is, maar voor een stille gast die van ver komt: 3I/ATLAS, het derde interstellaire object dat ooit in ons zonnestelsel is gedetecteerd.
3I/ATLAS, ontdekt in juli 2025 dankzij het ATLAS-monitoringsysteem in Chili, is niet zomaar een komeet. Het hyperbolische traject vertelt over een reis die begon in een ander sterrenstelsel. Het is alsof een fragment van een onbekende wereld heeft besloten onze ruimte te doorkruisen en zich te laten bestuderen – voor een korte tijd.
Tegenwoordig bereikt het object zijn dichtste punt bij de zon, ongeveer 203 miljoen kilometer verderop, tussen de baan van de aarde en die van Mars. Het is een sleutelmoment, zoals astrofysici het noemen periel: een unieke kans om te observeren hoe het lichaam reageert op intense zonnestraling, te begrijpen waar het van gemaakt is en misschien – wie weet – iets verrassends te ontdekken.
Het moment van de waarheid voor wetenschappers en Loebs ‘openbaringsvenster’.
Volgens natuurkundige Avi Loeb zou de passage van vandaag een ‘openbaringsvenster’ kunnen worden. In deze uren verzamelen terrestrische en ruimtetelescopen – waaronder de James Webb Space Telescope – elk mogelijk signaal: gereflecteerd licht, mogelijke variaties in het traject, emissies van gas of stof.
Loeb, bekend omdat hij heeft betoogd dat het vorige interstellaire object ‘Oumuamua een kunstmatige sonde zou kunnen zijn, dringt er bij ons op aan om niets uit te sluiten:
Zelfs een enkel afwijkend signaal – zoals een verandering in helderheid of een staart die zich directioneel gedraagt – zou voldoende zijn om nieuwe hypothesen over de oorsprong ervan te openen.
Niet alle wetenschappers zijn het daarmee eens. De meerderheid is van mening dat 3I/ATLAS een heel bijzondere komeet is, met een andere samenstelling dan die van ons systeem. In feite laten de eerste waarnemingen een zeer hoge verhouding zien tussen koolstofdioxide en water – ongeveer acht keer hoger dan die van een ‘klassieke’ komeet. In de praktijk ademt het meer CO₂ in dan waterdamp, een teken dat het uit een gebied kan komen dat kouder en verder weg is dan enig hemellichaam dat ooit is bestudeerd.
Omdat er over 3I/ATLAS wordt gesproken
Er is iets diepgaand fascinerends aan dit kosmische fragment. Het is ongeveer 11 kilometer in doorsnee, veel groter dan ‘Oumuamua of 2I/Borisov, en vertoont al een groeiende staart die zichtbaar is door de krachtigste telescopen. Het oppervlak reflecteert het zonlicht ongelijkmatig, alsof het bedekt is met verschillende materialen – of simpelweg versleten is door miljoenen jaren interstellaire ruimtevaart.
De waarheid is dat voor de wetenschap elk dergelijk object een boodschapper uit een andere wereld is. Elke stof- of gasemissie vertelt een verhaal: dat van een sterrenstelsel dat we niet kennen, van planeten die misschien nooit zijn geboren of al zijn verdwenen. En voor het eerst kunnen we het van bijna dichtbij observeren.
Kortom: 29 oktober zal de geschiedenis van de mensheid niet veranderen, maar wel de manier waarop we naar het universum kijken. Loeb vat het als volgt samen:
Als er ook maar een kans van één procent is dat het niet natuurlijk is, moeten we nader kijken.
Geen alarm, maar een buitengewone kans
Geen paniek: 3I/ATLAS vormt geen gevaar voor de aarde. Zijn baan kruist de onze niet en over een paar weken zal hij al naar de buitenkant van het zonnestelsel reizen en terugkeren naar de duisternis van waaruit hij arriveerde.
Voor wetenschappers is dit echter een uniek moment. Tijdens de vlucht zullen sensoren van over de hele wereld – van die van ESA tot de ALMA-radiotelescoop – erop gericht zijn. Elke verzamelde gegevens zullen nieuwe informatie kunnen bieden over de chemie en fysica van interstellaire lichamen.
Of het nu een buitenaardse komeet is of een stukje verloren technologie, 3I/ATLAS blijft een symbool van hoe weinig we nog weten over ons universum. En vooral: hoe nieuwsgierig we zijn om daar achter te komen.
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
