Het was 14 april 1986 toen het district Gopalganj, in Bangladeshwerd getroffen door een verwoestende hagelbui. Een tragedie die niet alleen 92 slachtoffers maakte, maar ook een onuitwisbare stempel drukte op de meteorologische geschiedenis. Die hagelstenen, volgens de Wereldarchief voor weer en klimaatextremenwogen elk maximaal 1,02 kilogram. Een wereldrecord dat die dag onvergetelijk maakte, helaas om de ergste redenen.
Het is niets nieuws dat extreme weersverschijnselen steeds vaker voorkomen. Klimaatverandering versnelt processen die voor ons niet te stoppen lijken, zoals de vorming van gigantische hagelstenen. Juist met dit scenario in gedachten besloot een groep onderzoekers de uitzonderlijke hagelbui die zich in 2022 in Catalonië voordeed te analyseren. Het doel? Begrijp de mechanismen die ten grondslag liggen aan deze stormen en anticipeer op toekomstige scenario’s.
Wetenschap ontmoet vindingrijkheid
Deze keer had de wetenschap een klein voordeel. Sommige inwoners van Catalonië, zich bewust van de uitzonderlijke aard van de storm, bewaarden enkele exemplaren van hagel in hun vriezers, waaronder een gevaarte met een diameter van 12 centimeter. Het was dankzij deze monsters dat onderzoekers van de Universiteit van Barcelona een innovatieve techniek konden toepassen: computertomografie, zoals uitgelegd door professor Xavier Úbeda:
We waren op zoek naar een methode waarmee we de interne stratificaties konden analyseren zonder de monsters te beschadigen.
De verbeelding overtrof in dit geval de verwachtingen. De scans lieten gedetailleerde beelden zien van de interne structuren van de hagelstenen, wat een allesbehalve soepel verloop liet zien. Zelfs de meest bolvormige hagelstenen verbergen in feite een kern, of ‘embryo’, die op een manier is gepositioneerd die allesbehalve centraal is.
Professor Javier Martin-Vide, co-auteur van de studie, zei:
Met deze techniek kunnen we de vormingsprocessen begrijpen door de groeilagen van hagelstenen te analyseren
Een niet-invasieve observatie die cruciaal zou kunnen zijn om voorspellingen te verbeteren en tragedies in verband met extreme weersomstandigheden te voorkomen.
De dokter Carme Farnell Barque van de Meteorologische Dienst van Catalonië concludeerde:
Voor het eerst konden we de gehele interne structuur van hagelstenen observeren, waardoor we fundamentele aanwijzingen kregen om ons begrip van het fenomeen te verbeteren.
De beelden die via CT-scans zijn vastgelegd, geven inzicht in hoe deze ijsbollen zich onder specifieke omstandigheden vormen. Maar bovenal zijn ze een uitnodiging om na te denken over de cruciale rol van wetenschappelijk onderzoek in een tijdperk van steeds duidelijker wordende klimaatverandering. Voorbereiding op extreme gebeurtenissen zoals gigantische hagelbuien is niet alleen een kwestie van technologie, maar van collectieve verantwoordelijkheid.
