De ontdekking van WOH G64, een rode superreus gewikkeld in een cocon van gas en stof, opent nieuwe perspectieven voor de studie van verre sterren: een mijlpaal voor astronomisch onderzoek en begrip van het universum
De astronomen van Zeer grote telescoopinterferometer (VLTI)beheerd door de European Southern Observatory (ESO), hebben een ongekend resultaat bereikt: de eerste close-upopname van een stervende ster gelegen buiten onze Melkweg. De hoofdpersoon van deze ontdekking is WO G64een rode superreus gehuld in een ongebruikelijke eivormige cocon van gas en stof.
Deze ster, die zich in de Grote Magelhaense Wolkeen satellietstelsel op 160.000 lichtjaar afstand, is een kolos die de zon ruim 2000 keer overtreft. Hij staat bekend als ‘de reuzenster’ en is al tientallen jaren het onderwerp van onderzoek, maar nog nooit eerder hebben onderzoekers de structuur en bijzondere omgeving ervan zo nauwkeurig kunnen observeren.
Een eivormige cocon: de verrassende ontdekking
Seconde Keiichi Ohnakaastrofysicus en onderzoeksleider, vertegenwoordigt dit beeld een fundamenteel keerpunt:
“Voor het eerst zijn we erin geslaagd een gedetailleerd beeld vast te leggen van een stervende ster in een ander sterrenstelsel dan het onze.”
WOH G64, behorend tot de categorie van rode superreuzenis een ster in de laatste fase van zijn leven, waarin de buitenste lagen worden uitgestoten om omhulsels van gas en stof te vormen. Wat wetenschappers echter verbaasde was de vorm van zijn cocon: in plaats van bolvormig te zijn, leek hij langwerpig en leek hij op de vorm van een ei.
Ohnaka legde uit dat deze bijzonderheid in verband kan worden gebracht met de massale uitdrijving van materiaal dat voorafgaat aan de transformatie van de ster in een supernova.
“Deze ontdekking maakt ons enthousiast, omdat we hierdoor in realtime het dramatische proces kunnen observeren dat plaatsvindt vóór de uiteindelijke explosie van een ster.”
Het belang van WOH G64 voor de moderne astronomie
Voor wetenschappers zoals Gerd Weigelt van het Max Planck Instituut voor Radioastronomie vertegenwoordigt WOH G64 een buitengewone kans om de dood van een ster te bestuderen. Het recente dimmen van het licht, dat de afgelopen tien jaar is geregistreerd, wordt toegeschreven aan de verdikking van de lagen stof en gas die door de ster zelf worden uitgestoten.
Jacco van Loondirecteur van het Keele Observatorium, onderstreepte het belang van het fenomeen:
“Het is een van de meest extreme sterren die we kennen, en elke drastische verandering zou hem dichter bij de onvermijdelijke uiteindelijke explosie kunnen brengen.”
Wetenschappers veronderstellen ook de aanwezigheid van een begeleidende ster die de gasdynamiek rond WOH G64 zou kunnen beïnvloeden. Dankzij geavanceerde tools zoals ZWAARTEKRACHT+dat binnenkort geïmplementeerd zal worden in de VLTI, zal het mogelijk zijn om de laatste fases van deze ster van dichterbij te volgen.
Een nieuwe grens voor sterrenobservatie
De buitengewone precisie van de VLTI, die het licht van vier telescopen combineert om beelden te verkrijgen van zeer verre objecten, markeert een stap voorwaarts in het begrijpen van de levenscycli van sterren. WOH G64 is de eerste ster buiten de Melkweg die met zo’n helderheid is vastgelegd, maar het zal zeker niet de laatste zijn.
Zoals Ohnaka zei:
“Vervolgobservaties met ESO-instrumenten zullen van cruciaal belang zijn om ons begrip van deze verschijnselen te verdiepen.”
De ontdekkingen met betrekking tot WOH G64 openen nieuwe perspectieven voor de studie van sterren in verre sterrenstelsels en werpen licht op hoe het universum werkt.
