In het midden van de Sahara, onder de duinen van Mauritanië, is een van de meest raadselachtige geologische wonderen van de planeet verborgen: de terugroepstructuur, ook bekend als het oog van de Sahara of het oog van Afrika. Van bovenaf lijkt het als een enorme spiraal in de woestijn, zo perfect dat het kunstmatig lijkt. Maar deze vorming van ongeveer 40-50 kilometer in diameter is volledig natuurlijk, zoals bevestigd door het satellietbeeld dat op 27 september 2025 werd verkregen door de Copernicus Sentinel-2 satelliet, vrijgegeven door de Europese Unie als “Image of the Day”.
👁️ The Richat Structure, the "Eye of the Sahara", a striking circular geological formation in 🇲🇷 Mauritania, is among the most distinctive landforms visible from space.
Captured by a #CopernicusEU #Sentinel2 on 27 Sept.
Learn more: https://t.co/X08lxpIhbH#ImageOfTheDay pic.twitter.com/pOXToYQQL0
— Copernicus EU (@CopernicusEU) October 4, 2025
Jarenlang geloofden wetenschappers dat de structuur een impactkrater was: de verhoogde rand en het meest depressieve centrum leken de explosie van een oude meteoriet aan te duiden. Geologische onderzoeken hebben deze hypothese echter ontkend. Geen spoor van gefuseerde rotsen of een centrale piek, typische kenmerken van een impact. Tegenwoordig erkent de wetenschappelijke gemeenschap de terugroepstructuur als een geërodeerde geologische koepel, gevormd door interne processen van de aarde tijdens het Krijt, tussen 145 en 66 miljoen jaar geleden.
De concentrische ringen, zelfs zichtbaar vanuit de ruimte, zijn samengesteld uit afwisselende lagen sedimentaire en stollingsgesteenten. De meest zachte delen – zandstenen en scans – zijn sneller geërodeerd, terwijl de moeilijkste rotsen, zoals kwartszi en basalti, zich tegen de tijd en wind van de woestijn weerstaan, de cirkelvormige vorm die tegenwoordig fascineert geologen en waarnemers. Sommige centrale ringen stijgen tot 80 meter hoog, een nieuw waarneembare verlichting op de grond maar buitengewoon duidelijk in de satellietbeelden.
Naast de wetenschappelijke waarde behoudt de terugroepstructuur sporen van het menselijke verleden. In dit gebied zijn acheuleni- en prediceuze -gereedschappen gevonden, zoals stenen assen, die getuigen van de aanwezigheid van prehistorische gemeenschappen. Zijn geïsoleerde en herkenbare positie maakte het oog van de Sahara tot een referentiepunt voor de piloten tijdens de Tweede Wereldoorlog, en de Franse geograaf Jacques Richard-Molard beschreef hem voor het eerst in 1948 en noemde hem “Le Boutonnière de Ricat”.
Het beeld van de structuur werd beroemd in 1965, toen de astronauten James McDivitt en Edward White, aan boord van de Gemini 4 -missie, het vanuit de ruimte fotografeerden. Sindsdien is het een van de symbolen geworden van het vermogen van de satellieten om de aarde vanuit een nieuw perspectief te vertellen. Dankzij de gegevens van het Copernicus -programma wordt het Sahara -oog tegenwoordig continu gemonitord en biedt hij waardevolle informatie over de evolutie van rotsformaties en over de impact van erosie in afgelegen regio’s.
Hoewel de natuurlijke oorsprong nu wordt vastgesteld, heeft de perfecte vorm van de structuur talloze alternatieve theorieën aangewakkerd, waaronder degene die het identificeert met de mythische Atlantis van Plato. Maar wetenschappers zijn het erover eens: er is geen bewijs ter ondersteuning van deze interpretatie. Sahara’s oog blijft een geologisch wonder, geen relikwie van verloren beschavingen.
