Het Urban Ecosystem 2025-rapport, gemaakt door Legambiente met Ambiente Italia e Il Sole 24 Orefotografeert de milieuprestaties van de 106 Italiaanse hoofdsteden in 2024. Het algemene gemiddelde bedraagt 54,24%, een daling vergeleken met 56,41% twee jaar geleden, wat een onbevredigende groei van Italiaanse steden in de richting van duurzaamheid bevestigt.
De steden die voorop lopen: Trento, Mantua en Bergamo
Trento (79,78%) en Mantua (78,74%) staan bovenaan de ranglijst, de enige steden die de drempel van 75% overschrijden. Trento neemt de eerste plaats in dankzij een combinatie van effectief beheer van het waternetwerk, duurzame mobiliteit en een geconsolideerd milieubeleid, zoals een deugdzaam afvalbeheer met 443 kg/inwoner per jaar en een gescheiden afvalinzameling van meer dan 80%. Ook het gebruik van hernieuwbare energie behoort tot de beste, met 15,42 kW per 1000 inwoners. Er blijft echter een aanzienlijk pijnpunt bestaan: het waterverlies bedraagt bijna 30%, een stijging vergeleken met de vorige editie, wat benadrukt hoe zelfs de meest deugdzame stedelijke modellen te maken hebben met verouderde waterinfrastructuur en historische inefficiënties.
Mantua, op de tweede plaats, stijgt vijf posities vergeleken met het voorgaande jaar, met aanzienlijke resultaten op het gebied van gescheiden afvalinzameling (84%) en vermindering van waterverlies en -verbruik, gedaald tot 130 liter per hoofd van de bevolking per dag en met netwerkverliezen beperkt tot 16,3%, een van de laagste in Italië. Mantua blinkt ook uit in het beheer van de openbare ruimte: 90,1 m2 voetgangersoppervlak per 100 inwoners, uitstekende verkeersluwe zones en een geconsolideerde fietsinfrastructuur. Het probleem van de luchtkwaliteit blijft echter bestaan, een thema dat in veel steden in de Povlakte voorkomt, en de afvalproductie die toeneemt tot 541 kg/inwoner, wat erop wijst dat sommige milieukritische kwesties beter bestand zijn tegen een deugdzaam stedelijk beleid.
Op de derde plaats vinden we Bergamo, dat snel is gestegen op de ranglijst dankzij de constante vooruitgang op het gebied van gescheiden afvalinzameling (nu op 77,2%) en op het gebied van groen- en fietsinfrastructuur. Het land heeft echter nog steeds te kampen met een hoog waterverbruik (171 liter per hoofd van de bevolking), aanzienlijke verliezen, en een suboptimale luchtkwaliteit, vooral de ozonlaag. De top tien omvat ook Bolzano, Pordenone, Reggio Emilia, Parma, Rimini, Bologna, Forlì, allemaal noordelijke steden met opmerkelijke vooruitgang.
| Positie | Stad | Score (%) |
|---|---|---|
| 1 | Trente | 79,78 |
| 2 | Mantua | 78,74 |
| 3 | Bergamo | 71,82 |
| 4 | Bolzano | 71,54 |
| 5 | Pordenon | 71.43 |
| 6 | Reggio Emilia | 70,74 |
| 7 | Parma | 69,97 |
| 8 | Rimini | 69,69 |
| 9 | Bologna | 69,59 |
| 10 | Forlì | 69.32 |
De zwarte trui van het klassement: de steden van het Zuiden
In het Zuiden blijft de situatie helaas kritiek, waarbij het onderste deel van de ranglijst vrijwel uitsluitend wordt ingenomen door zuidelijke steden, met Crotone, Vibo Valentia en Reggio Calabria op de laatste plaatsen die niet meer dan 25 punten op 100 halen. Hier concentreren de meest duidelijke structurele problemen zich: oude of slecht onderhouden infrastructuur, inefficiënt openbaar vervoer (Crotone met slechts 2 ritten per hoofd van de bevolking per jaar) en extreem hoge percentages. van waterverliezen. hoog, tot 60-66% van het water dat in het netwerk vrijkomt, een van de ergste in Italië. De gescheiden afvalinzameling blijft bescheiden en het stedelijk groen beperkt. Deze gegevens bevestigen de aanhoudende kloof tussen Noord en Zuid bij het reageren op milieu-uitdagingen en bij het beheer van water en stedelijke hulpbronnen. Alleen Cosenza (16e plaats) weet de top 20 binnen te dringen.
| Positie | Stad | Score (%) |
|---|---|---|
| 106 | Reggio Calabrië | 21.33 uur |
| 105 | Vibo Valentina | 22.95 |
| 104 | Croton | 23.11 uur |
| 103 | Napels | 30.48 |
| 102 | Catanzaro | 32.11 |
| 101 | Palermo | 32.88 |
| 100 | Catania | 34.51 |
| 99 | Gestopt | 34.79 |
| 98 | Caserta | 36.20 |
| 97 | Caltanissetta | 38.47 |
De grote steden
Als we grote steden analyseren, komt er een gemengd beeld naar voren. Bologna bevestigt zichzelf als deugdzaam voorbeeld onder de grote centra, met goede prestaties op het gebied van land, afvalscheiding en openbaar vervoer. Florence laat een aanzienlijke groei zien, van de 63e naar de 21e plaats dankzij verbeteringen op het gebied van luchtverontreinigende stoffen, openbaar vervoer en bodembeheer. Turijn gaat weliswaar vooruit, maar kampt nog steeds met de luchtkwaliteit en het aantal auto’s in omloop. In veel andere steden, zoals Napels, Rome, Palermo en Catania, blijven historische problemen bestaan: hoge waternetwerkverliezen, groeiend landverbruik, slechte fietsvoorzieningen en onvoldoende gescheiden afvalinzameling.
Grondconsumptie en stedelijke mobiliteit
Wat het slechte nieuws betreft, blijft de grondconsumptie in de Italiaanse hoofdsteden groeien: tussen 2018 en 2023 werd ongeveer 4.500 hectare waterdicht gemaakt, ondanks een daling van 346.000 inwoners. Gemiddeld ziet elke burger zijn waterdichte bodem toenemen met 6,3 m2 (+3,5% vergeleken met 2018), met aanzienlijke verschillen van stad tot stad.
Op het gebied van stedelijke mobiliteit laat het lokale openbaar vervoer positieve signalen zien, ook al liggen de algemene prestaties verre van het Europese niveau. Milaan groeit bijvoorbeeld van 415 naar 424 passagiers per hoofd van de bevolking per jaar, terwijl Rome stijgt van 259 naar 277. Venetië blijft de best presterende stad, zij het met een lichte daling, en Florence stijgt naar 247 passagiers/inwoner per jaar, wat blijk geeft van vooruitgang op het gebied van duurzame mobiliteitsplanning.
Gescheiden afvalinzameling en andere positieve signalen
Voor het eerst overschrijdt de gescheiden afvalinzameling in de hoofdsteden de wettelijke doelstelling van 65% die in 2012 is vastgesteld (vier punten hoger dan in 2021), waarbij 15 steden de 80% overschrijden. Helaas hebben vier steden echter nog niet eens de drempel van 35% bereikt die in 2006 werd vastgesteld. Deze gegevens laten zien hoe sommige overheden deugdzame praktijken consolideren, ondanks het feit dat er ruimte blijft voor verbetering in termen van ecologische transitie en aanpassing aan de klimaatverandering.
Waterverliezen
Het drinkwaterbeheer vormt echter nog steeds een cruciale uitdaging voor veel steden. In feite zijn waterverliezen langs distributienetwerken geen marginaal fenomeen: in sommige stedelijke gebieden bereikt tot een derde of meer van het water dat in het netwerk wordt ingevoerd de kranen van de burgers niet. Dit zijn alarmerende cijfers, als je bedenkt dat het land nu al gemiddeld tussen de 220 en 240 liter per hoofd van de bevolking per dag verbruikt, en dat dit in de grote steden 147 liter per inwoner per dag bedraagt.
De oorzaken zijn duidelijk: oude infrastructuur, vaak meer dan dertig jaar geleden aangelegd en in grote stedelijke centra dateert zelfs meer dan 70% van het netwerk uit die tijd. Als we naar de gegevens kijken, laten sommige steden een hoger niveau van efficiëntie en onderhoud zien. Gemeenten als Pavia, Monza, Milaan, Livorno, Lecce, Piacenza en Macerata registreren verliezen van minder dan 15%, een cijfer dat als fysiologisch en duurzaam wordt beschouwd. Integendeel, centra als Napels, Rome, Florence, Venetië, Bologna en Reggio Calabria bevinden zich in het kritieke bereik, met verliezen van meer dan 25%. Dit betekent dat in deze steden een aanzienlijk deel van het openbare water dat aan het netwerk wordt geleverd nooit de gebruikers bereikt, waardoor een paradox ontstaat: steden die rijk zijn aan hulpbronnen, maar niet in staat zijn deze effectief te distribueren.
Het fenomeen is niet uniform en weerspiegelt ook historische en managementverschillen tussen Noord- en Zuid-Italië, tussen grote steden en kleinere centra. Het is duidelijk dat de aanpassing van waternetwerken een nationale prioriteit moet worden, en niet een probleem dat aan individuele gemeenten wordt gedelegeerd. Gericht onderhoud, modernisering en constante monitoring zijn van essentieel belang om de hoeveelheid afval terug te dringen en een eerlijke verdeling van water te garanderen, een fundamentele hulpbron, vooral in de context van de groeiende klimaatcrisis.
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
