Hoe is het spoorvervoer in Italië? Net als vorig jaar en net als het jaar daarvoor: verschrikkelijk. In ons land wordt weinig tot niets geïnvesteerd en de resultaten zijn ronduit ontoereikend. Een rampzalig beeld waaraan we ook de gevolgen toevoegen van extreme weersomstandigheden met steeds vaker voorkomende vertragingen en onderbrekingen, de chronische kloof tussen het noorden en het zuiden van het land en bezuinigingen op interregionale verbindingen.
Volgens de gegevens uit het nieuwe Pendolaria-rapport van Legambiente is de stijging van 120 miljoen die is voorzien in de begroting voor 2025 voor het Nationaal Transportfonds, die al jaren ondergefinancierd is, absoluut klein. Rome, Napels en Milaan zijn de zwaarst getroffen steden en behoren tot de slechtste lijnen in Italië, waaronder Avellino-Benevento en Florence-Pisa.
In absolute waarden is de nationale financiering voor spoor- en wegvervoer gestegen van ongeveer 6,2 miljard euro in 2009 naar 5,2 miljard euro in 2024, maar deze bedragen blijven ruim onder de behoeften en vertegenwoordigen –36% als we de inflatie van de afgelopen vijftien jaar in ogenschouw nemen.
Bij dit alles blijft het brugproject over de Straat enorme publieke middelen uitputten, en het dramatische aspect, zo lezen we in het rapport, is dat ruim 87% van de infrastructuurtoewijzingen tot 2038 zullen betrekking hebben op de brugwaardoor chronische problemen zoals gesloten lijnen of diensten die meer dan tien jaar lang zijn opgeschort, onopgelost blijven.
Transport- en klimaatcrisis, de ergste lijnen in Italië
Alsof dat nog niet genoeg is, wegen naast de ontoereikende financiering ook de gevolgen van de klimaatcrisis op het openbaar vervoer. Ik ben 203 extreme weersomstandigheden die in Italië de afgelopen 14 jaar – tussen 2010 en 2024 – hebben veroorzaakt onderbrekingen en vertragingen in treinen, metro en trams in heel Italië. Intensieve regen en overstromingen, aardverschuivingen als gevolg van hevige regenval, recordtemperaturen en sterke windstoten hebben de mobiliteit aangetast, vooral in Rome (met 36 evenementen), Napels (12) en Milaan (11).
Volgens het MIT-rapport ‘Klimaatverandering, infrastructuur en mobiliteit’ zal de schade aan infrastructuur en mobiliteit als gevolg van de klimaatcrisis tegen 2050 toenemen tot ongeveer 5 miljard euro per jaar en bij gebrek aan aanpassingsmaatregelen een waarde bereiken tussen de 0,33% en 0,55% van het Italiaanse bbp in 2050.
De 12 slechtste lijnen in Italië
- de lijnen voormalige Circumvesuviane
- daar Noord-Rome-Viterbo die in 2024 heeft weergave voorbij 5.000 reizen geannuleerd
- daar Milaan-Mortara-Alessandria, dat 19.000 mensen per dag bedient, en wordt gekenmerkt door frequente mislukkingen en vertragingen
- daar Catania-Caltagirone-Gela waarvan er één, de route Caltagirone-Niscemi-Gela, gedurende 13 en een half jaar is opgeschort
- daar Rome-Lido
- het netwerk van Zuid-Oostelijke Spoorwegen
- De Metropolitaans spoorwegsysteem van Turijn
- daar Avellino-Beneventowaar de elektrificatiewerken in 2021 zouden moeten eindigen, maar de deadline werd van jaar tot jaar uitgesteld
- daar Turijn-Cuneo-Ventimiglia-Nicemet herhaalde en dagelijkse onderbrekingen van de toch al slechte service
- het netwerk van Calabrische Spoorwegenwaar de twee Taurense-lijnen (de Gioia Tauro – Palmi – Sinopoli en de Gioia Tauro – Cinquefrondi) in 2011 volledig werden opgeschort en zich in een staat van verlaten bevinden
- daar Florence-Pisa
- daar Vicenza-Schio
Het Zuiden is nog steeds het eerste dat vergeten wordt: hier blijft de situatie van het spoorvervoer kritiek: de gemiddelde leeftijd van de treinen, gelijk aan 17,5 jaar, is nog steeds hoger dan die van het Noorden, waar deze is gedaald tot 9 jaar. Bovendien is het spoorwegnet van het Zuiden nog steeds grotendeels niet geëlektrificeerd en zijn er verschillende verlaten lijnen zoals de Palermo-Trapani via Milo, gesloten sinds 2013, of de Caltagirone-Gela, gesloten sinds 2011 of die van de lijnen die vanuit Gioia leiden. Tauro in Palmi en Cinquefrondi in Calabrië, waarvan de dienst voor 13 jaar is opgeschort.
Goed nieuws en goede praktijken
Er is echter geen tekort aan goed nieuws, zoals de opening van de lijnen:
Onder de goede praktijken die Legambiente in het rapport beschrijft, is in Valle d’Aosta een enkel abonnement van 20 euro per maand geïntroduceerd, dat het hele regionale netwerk dekt. In Milaan verbindt de M4-lijn de luchthaven Linate met het stadscentrum, waardoor 3,7 miljoen autoritten per jaar worden vermeden. In Bologna is een geïntegreerd grootstedelijk transportsysteem met uniforme abonnementen voor de hele regio Emilia-Romagna geïmplementeerd.
