Stel je voor dat je urenlang sneeuw moet scheppen bij -20°C, terwijl de ijskoude wind in je gezicht wappert. Dit is de uitdaging waarmee honderden vrijwilligers in Finland elke winter worden geconfronteerd, verenigd door een gemeenschappelijk doel: red de ringelrob van Saimaa.
Deze dieren, ooit wijdverspreid over het hele land, Tegenwoordig zijn er minder dan 500 van hen en ze leven in de wateren van het Saimaameerin het zuidoosten van Finland. Ze voeden zich voornamelijk met schaaldieren en vis, ze kunnen wel 45 jaar oud worden en een gewicht van 100 kg en een lengte van 160 centimeter bereiken.
Hun overleving is nauw verbonden met de aanwezigheid van sneeuwbanken, essentieel voor de bouw van de holen waar de vrouwtjes bevallen en hun jongen grootbrengen (ze krijgen er één per jaar). De “sneeuwgrotten”, zoals ze worden genoemd, bieden beschutting tegen roofdieren, zoals rode vossen en beren, en tegen slecht weer, waardoor de veiligheid van de kleintjes wordt gegarandeerd: deze speciale huizen garanderen een temperatuur van 0-2 °C, zeer anders dan zelfs bij -27 °C buiten.
Maar de opwarming van de aarde verandert het spel. De mildere winters en de schaarste aan sneeuw de voortplanting van zeehonden in gevaar brengenmet dramatische gevolgen voor het voortbestaan van de soort. Daarom mobiliseert een groep vrijwilligers zich sinds 2014 om kunstmatige sneeuwbanken te bouwen, echte ‘huisjes’ die zeehonden een veilig toevluchtsoord bieden.
“Het is net een soort grot”, legde hij uit aan de Guardian Vincent Biardpromovendus en vrijwilliger bijUniversiteit van Oost-Finland. “Zeehonden komen onder het ijs vandaan, door de ademhalingsgaten die ze graven, en sluipen de sneeuwbanken in om een hol te creëren waar ze hun jongen kunnen baren en grootbrengen“.
Het werk van vrijwilligers is veeleisend. Ze ontmoeten elkaar bij het eerste ochtendgloren en werken tot zonsondergang, te voet of op ski’s, en slepen de uitrusting kilometers lang. Elke kunstmatige sneeuwbank vergt uren werk en moet zorgvuldig worden geconstrueerd en aanzienlijke afmetingen bereiken: circa 7 meter lang en 1,5 meter hoog. Maar de inspanning wordt beloond door het besef dat we bijdragen aan de bescherming van een bedreigde diersoort. “Als we dit niet zouden doen, zouden ze heel snel uitsterven”, zegt Biard.
De resultaten van dit harde werk zijn bemoedigend. Sinds het project begon, meer dan 300 welpen werden geboren in kunstmatige sneeuwbanken. “We zitten op een opwaartse groeicurve”, zegt hij Jari Ilmonencoördinator van Ons Saimaa-zeehondenleveneen door de EU gefinancierd programma.
Maar zoals verwacht doemt de dreiging van klimaatverandering op. In de toekomst wordt verwacht dat de ijsbedekking vóór het einde van het afkalfseizoen zal verdwijnen. waardoor het onmogelijk wordt om sneeuwverstuivingen te bouwen. Hiervoor werken wetenschappers van de Universiteit van Oost-Finland aan een plan B: het creëren van kunstmatige holenvergelijkbaar met een vogelnestkast, die een alternatief kan bieden voor sneeuwgrotten.
“Het langetermijnperspectief is dat we niet weten of de sneeuwbanken voldoende zullen zijn”, geeft Biard toe. “Dus het team ontwikkelt kunstmatige nestkasten.”
De kunstmatige holen zijn al aanwezig op het meer en ze waren gastheer van de geboorte van enkele puppy’s. Maar de weg is nog lang. “We hebben het over ongeveer 500 zeehonden en ongeveer 100 pups die elk jaar worden geboren. Je begrijpt dat we veel dozen nodig hebben”, legt Ilmonen uit.
