De één na de ander, Grote Amerikaanse banken verlaten de Net-Zero Banking Alliance (NZBA), de leidende klimaatcoalitie van de banksector. De NZBA, gelanceerd in 2021 onder auspiciën van de Verenigde Naties, brengt (of beter gezegd gegroepeerd) ruim 140 internationale kredietinstellingen die zich ertoe verbonden hadden hun financiële activiteiten af te stemmen op het beoogde doel netto nul-uitstoot van broeikasgassen in 2050. Met deze toezegging worden de deelnemende banken opgeroepen om tussentijdse doelstellingen vast te stellen voor het verminderen van de impact op het milieu, elk jaar gegevens over de uitstoot van hun portefeuilles te publiceren en door de wetenschappelijke gemeenschap erkende scenario’s voor het koolstofvrij maken van de economie te aanvaarden.
De afgelopen maanden is wat een steeds invloedrijkere alliantie leek, echter kwetsbaar gebleken en onderhevig aan aanzienlijke politieke en economische invloed. Morgan Stanley was een van de laatste instellingen, in chronologische volgorde, die hun vertrek uit de groep aankondigden: een harde klap voor de geloofwaardigheid van de hele coalitie, aangezien de New Yorkse investeringsbank tot voor kort een van de meest actieve was in het bekendmaken van duurzaamheidsdoelstellingen. Samen met haar, Citigroup, Bank of America, Wells Fargo, Goldman Sachs, JP Morgan Chase, Blackrock en Bank of Montreal ze namen dezelfde beslissing.
Waarom verlaten banken de NZBA?
Officiële redenen zijn vaak ontwijkend: Morgan Stanley heeft bijvoorbeeld laten weten dat zijn “toezegging om het koolstofarm maken van de economie te ondersteunen onveranderd blijft” en dat het zal blijven rapporteren over de doelstellingen die al voor 2030 zijn gesteld. Het lijkt duidelijk dat de politieke druk van sommige republikeinse sectoren impact heeft gehad, waarbij de NZBA ervan wordt beschuldigd de banken ertoe aan te zetten bezuinigen op de financiering van projecten op het gebied van fossiele brandstoffenmogelijk in strijd met de antitrustregels. Aan de andere kant heeft de overwinning van Donald Trump bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van afgelopen november het politieke landschap drastisch veranderd: de nieuwe regering heeft herhaaldelijk een duidelijke scepsis geuit ten aanzien van een ‘rigide’ milieubeleid en een voorkeur voor een aanpak die olie en binnenlands gas ondersteunt.
De Net-Zero Banking Alliance vereist onder meer dat banken dit doen specifieke doelstellingen voor emissiereductie vaststellen. Hoewel dit vrijwillige toezeggingen zijn, hebben deze maatregelen in de Verenigde Staten aanzienlijke kritiek opgeleverd van sommige Republikeinse gouverneurs. vooral in die staten waar de lokale economie afhankelijk is van de winningssector. Het is dan ook niet verwonderlijk dat verschillende instellingen, uit angst voor juridische tegenslagen of een verlies aan concurrentievermogen, ervoor hebben gekozen de alliantie op te geven.
De banken die de coalitie hebben verlaten, zeggen dat ze op eigen kracht de weg naar een koolstofarme economie willen voortzetten. het herhalen van de steun voor de reeds vastgestelde doelstellingen voor 2030. Maar waarnemers zien andere redenen achter deze overhaaste terugtrekking, in de eerste plaats de druk die wordt uitgeoefend door enkele Republikeinse politici, die geloven dat de ‘netto nul’-overeenkomsten een vorm van boycot tegen de olie- en gasindustrie zouden kunnen vertegenwoordigen.
Bovendien mag het effect van de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis na zijn verkiezingsoverwinning van afgelopen november niet vergeten worden. Zijn politieke koers, die al duidelijk tot uiting kwam tijdens het eerste presidentiële mandaat, geeft prioriteit aan de heropleving van binnenlandse fossiele brandstoffen.
Milieuorganisaties en onderzoeksgroepen, zoals Milieuadvocaten NYonderstrepen de urgentie om verder te gaan dan vrijwillige lidmaatschappen en beginselverklaringen. Volgens hen tonen de afvalligheid van de banken aan dat, zonder een solide regelgevingskader, De toezeggingen op het gebied van klimaatneutraliteit blijven onzeker en zijn te afhankelijk van koerswijzigingen van de federale overheid.
Op de achtergrond de grens en bedreigde dieren in het wild
Terwijl het debat over de manier waarop de duurzame transitie moet worden gefinancierd (of niet) de politieke en financiële kringen in de VS in vuur en vlam zet, roept de inauguratie van Trump nieuwe milieuvragen op ook aan de zuidkant van het land. Tijdens zijn eerste termijn had de voormalige president het initiatief genomen tot een massale militarisering van de grens met Mexico, inclusief de bouw van honderden kilometers muur. Woestijn- en heuvelachtige gebieden met een hoge naturalistische waarde werden doorkruist of geïsoleerdwaardoor de verbinding tussen de fundamentele habitat voor soorten als beren, jaguars, antilopen en vele andere zoogdieren in gevaar komt.
Tegenwoordig, met het tweede mandaat, vrezen milieuactivisten een verdere uitbreiding van de muur en het dichten van de ‘gaten’ die nog steeds openstaan in de meest afgelegen gebieden van Arizona en New Mexico. Volgens verschillende onderzoeken zou een doorlopende muur de doorgang van veel dieren onherstelbaar veranderen. Dit treft vooral soorten die grote territoria nodig hebben om te overleven. Vooral de jaguars waren in zeer kleine aantallen teruggekeerd naar het zuidwesten van de Verenigde Staten, nadat ze in de tweede helft van de vorige eeuw met uitsterven bedreigd waren: nieuwe barrières dreigen migratie en voortplanting in dat gebied onmogelijk te maken.
Het plaatsen van hekken van maximaal negen meter hoog en met een onderlinge afstand van enkele centimeters vormt voor de meeste grote zoogdieren een onoverkomelijke barrière. Sommige verenigingen houden toezicht op wilde dieren met camera’s en bewegingssensoren hebben een dramatische daling gezien in het aantal overtochten, tot 86% in bepaalde regio’s. Op de lange termijn zouden deze lokale populaties tot instorting kunnen worden gedwongen, met onvoorspelbare gevolgen voor de biodiversiteit van het gehele grensecosysteem.
Een onzeker scenario voor het milieu en de financiën
Bij nader inzien het verhaal van de vlucht van de banken uit de NZBA en de angst over de nieuwe muur van Trump ze fotograferen dezelfde spanning tussen economische belangen en het beschermen van het ecosysteem. Aan de ene kant heeft de financiële sector te maken met politieke druk om geen marktaandeel te verliezen en traditionele productie zoals fossiele brandstoffen te ondersteunen. Aan de andere kant luiden wetenschappers de alarmbel voor een planeet die steeds meer lijdt onder de gevolgen van klimaatverandering de onherstelbare schade die de versnippering van het milieu kan veroorzaken voor bedreigde diersoorten.
