Het lijkt een Noords sprookje, maar het is pure wetenschap. In Lapland, tussen uitgestrekte sneeuw en oneindige stilte, verbergen sommige sparren (Picea abies) een kostbaar geheim: gouden nanodeeltjes worden in hun naalden gevonden. Niet genoeg om iemand rijk te maken natuurlijk, maar genoeg om je te laten denken dat de bomen de aanwezigheid van goud in de grond kunnen ‘onthullen’.
Dit werd ontdekt door een team van de Universiteit van Oulu, Finland, die de resultaten in het tijdschrift publiceerde Milieumicrobioom. Wetenschappers analyseerden 138 naaldmonsters van 23 dennenbomen nabij de Kittilä-mijn, de grootste goudveld van Europa. In vier van deze bomen vonden ze kleine gouddeeltjes omgeven door bacteriële biofilms, een soort ‘vingerafdruk’ van het metaal dat zelfs zonder de zon schijnt.
De bacteriën die dennenbomen helpen goud te laten ‘groeien’
Het geheim zit in de bacteriën die in de boom leven.
Volgens Dr. Kaisa Lehosmaa, hoofdauteur van de studie, spelen micro-organismen zoals Cutibacterium, Corynebacterium en P3OB-42 een beslissende rol:
We hebben waargenomen dat de interne microbiota van spar de goudaccumulatie kan beïnvloeden.
Het proces werkt als volgt: het goud dat in de grond aanwezig is, opgelost in het water, wordt door de wortels opgenomen, gaat omhoog in de boomvaten en bereikt de naalden. Daar veranderen bacteriën het in massief goud, op nanoschaal, in een natuurlijk fenomeen dat biomineralisatie wordt genoemd. Bomen ‘produceren’ dus geen goud, maar vangen het op en slaan het op.
Een ontdekking die de manier verandert waarop we naar goud zoeken
Het punt is niet de hoeveelheid – te klein om als een bedrijf te beschouwen – maar het idee: als bomen goud verzamelen, kunnen ze natuurlijke schildwachten van ondergrondse afzettingen worden. In Australië had soortgelijk onderzoek al sporen van goud in eucalyptusbladeren gevonden. Nu bevestigt Lapland dat het fenomeen reëel is, en misschien wel wijdverspreider dan we denken.
Voor geologen is dit een stille revolutie: in plaats van in de grond te boren, zou het voldoende zijn om de naalden of bladeren van sommige planten te analyseren om te begrijpen wat eronder zit. Een aanpak die de natuur respecteert en de milieu-impact van de exploratie van mineralen vermindert, waarbij bomen worden getransformeerd in groene biogidsen voor ondergrondse hulpbronnen.
In een wereld die haar hulpbronnen uitput, herinnert deze ontdekking ons eraan hoeveel ecosystemen slimmer zijn dan wij. De dennenbomen van Lapland bieden niet alleen zuurstof en ansichtkaartlandschappen: ze filteren metalen, communiceren met bacteriën en vertellen onzichtbare verhalen over wat er onder de oppervlakte gebeurt.
Misschien moeten we, in plaats van naar goud te zoeken, leren luisteren naar degenen die het bewaken.
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
